Voor Pandora’s Box zoeken we uit wat de invloed van de löss (kalk) bodem is die je in het Duitse Rheinhessen aantreft. We selecteerden voor de box namelijk de Chardonnay van het wijnhuis Meiser, die van deze grond afkomstig is en al snel merken we dat het nog niet zo gemakkelijk is bovenstaande theorie voor waarheid aan te nemen. 

De invloed van bodem op wijn
Binnen de wijnwereld wordt er vaak gediscussieerd over de invloed van de bodemsoort op de kwaliteit en de smaak van de wijn. Er wordt zo veel beweerd en tegelijkertijd zo weinig wetenschappelijk onderbouwd. In het geval van een kalkrijke bodem gaat het dan vaak over wijnen uit de Bourgogne en de Loire in Frankrijk.

Het is eigenlijk heel logisch dat het niet zo makkelijk is om conclusies te trekken, wanneer je bedenkt welke verschillende factoren er van invloed zijn op de wijn:

Klimaat: o.a. temperatuur, neerslag, zon, luchtvochtigheid; klimaat
Geologie: o.a. gesteente (aard moedergesteente, hardheid, samenstelling, structuur), geomorfologie (expositie, hellingshoek, vorm, hoogte), bodem (textuur, structuur, temperatuur, mineralen, kleur, vochthuishouding)
Wijnbouw: o.a. wortelstok, druivenras, loofwandbeheer (canopy management, ofwel hoe de takken en trossen opgehangen worden)
Mens: o.a. locatiekeuze, oogsttijdstip, vinificatie, type wijn, kwaliteitsstreven.

De beroemde Jancis Robinson is van mening dat de rol van geologie minder belangrijk voor een wijn is dan de rol van klimaat, druivensoort, techniek en vinificatie. Hoogteligging, expositie ten opzichte van de zon, hoek van de helling etc. beïnvloeden het lokale klimaat van de wijngaard.

Uit onderzoeken komt naar voren dat er twee directe geologische factoren te noemen zijn, die hun invloed hebben op de kwaliteit van de druif en dus uiteindelijk op de wijn. De eerste is de hoeveelheid water die zich in het gesteente bevindt (en dan is het belangrijk of het gesteende poreus is of juist niet, of het klimaat droog is of juist nat en of dat water dan door de wortels van de wijnranken opgenomen wordt). De tweede is de hoeveelheid stikstof die zich in de bodem bevindt. Een teveel aan stikstof zorgt voor een sterke groei van de wijnplant, wat juist niet van positieve invloed is op de uiteindelijke wijn. Maar goed, dan hebben we het nog steeds over de kwaliteit van de wijn en niet zo zeer de smaak. 

De invloed van kalksteen op wijn
Er zijn drie soorten kalksteen, met elk een andere dichtheid. Ze hebben elk een ander percentage water, lucht, andere doorworteling en andere warmtehuishouding. Alle drie de soorten hebben voor- en nadelen voor de groei van druiven. Wat ze met elkaar gemeen hebben, en wat de druif ten goede komt, is dat ze een onuitputtelijke bron zijn van calcium. Calcium levert een juiste zuurgraad aan de bodem en zorgt voor minder stikstof. En zoals je net hierboven al las is het gunstig voor de wijn wanneer er weinig stikstof in de grond aanwezig is.

Grofweg gezegd heeft harde kalksteen vaak veel scheuren en spleten, waar planten hun water in kunnen zoeken. Het heeft vaak een dunnere en arme bodem. Poreuze kalksteen kan in droge tijden uitkomst bieden, omdat deze veel water kan bevatten. Zachte kalksteen en mergels leveren klei als extra voeding. Dit is een dikkere bodem met een goede bodemstructuur, welke zorgt voor een goede water- en warmtehuishouding. Deze bodems hebben een neutrale of basische zuurgraad en daar houden druivenplanten van. 

Löss
Löss, de bodem waar de Chardonnay van Meiser op groeit, valt onder de categorie zachte kalksteen en mergels. De löss kan dus voor extra voeding zorgen voor de druiven, gezien de samenstelling ervan. Het is een bodemsoort van korreltjes veel kleiner dan zand, iets groter dan klei. Samen vormen ze een fijne leem. Löss bestaat voor een groot deel uit kwarts en een klein deel uit klei, overgebleven uit de ijstijd. In de ijstijd schuurden gletsjers met enorme kracht over steenrijke bodems, wat voor een fijne stof zorgde die vanuit de zee met de wind over het land verspreid werd. In Nederland vind je deze bodemsoort in Zuid-Limburg, op de Veluwe, bij Groesbeek en in de Achterhoek. (Vraag je je af of je op die plaatsen dan ook Nederlandse wijngaarden vindt? Dat zie je hier. Het zijn er inmiddels heel wat!)

Conclusie
Omdat er zo veel meer factoren dan alleen bodem van invloed zijn op de wijn, is het lastig te onderzoeken/concluderen of de kalkrijke bodem (en dan ook nog het soort kalkbodem) van invloed is op de stijl en kwaliteit van de wijn. Daarbij komt het feit dat de wijnen die tot de beste wijnen ter wereld gerekend worden, onder heel verschillende factoren tot stand zijn gekomen. Er is dus niet iets als een gouden formule. Uit de onderzoeken komt wel naar voren dat een kalkrijke bodem onder juiste omstandigheden van gunstige invloed is op de landbouw. Met de natte Europese winters en droge zomers zijn de kalkrijke gebieden zeker van belang voor een goede oogst. Dat is iets dat zeker is.

Weten hoe het is om aan natte stenen te likken? Geloof het of niet, maar Wine Folly probeerde het voor je, en vertelt je of de stenen ook echt 'mineralig' smaken en aan wijn doen denken!