Port, Porto, Portugal: toevallig ontdekte versterkte wijn

Volgens mij heb ik het al wel vaker gezegd. Als de bladeren van de bomen dwarrelen en de open haard weer aan kan, dan krijg ik zin in een verwarmend glas Port! En een kaasje erbij natuurlijk, ook al is dat geen Portugees gebruik, daar snoepen ze er liever een reep chocolade bij hun glas ‘Porto’. Of Port? Uit Portugal toch?

 

 

“The discovery of a wine is of greater moment than the discovery of a constellation. The universe is too full of stars.” -Benjamin Franklin

 

We noemen de versterkte wijn uit Portugal dus Port, de naam Port is een afgeleide van de havenstad Porto. Daar waar de drank in veelvuldigheid geproduceerd wordt. Langs de oevers van de rivier de Douro, die het land binnenstroomt via Porto, ligt een heuvelachtig wijngebied dat bestaat uit zogenaamde terrassen. Omdat het gebied zo steil is werden er plateaus, de zogenaamde terrassen aangelegd. Dit wijngebied is uitgeroepen tot werelderfgoed door UNESCO.

 

Op deze terrassen worden de toegestane druiven voor de portproductie verbouwd. Onder ander de blauwen druivenrassen Tinta Roriz, Touriga Nacional, Tinta Barroca, Tinta Cão en Tinta Francesca en witte druivenrassen als Gouveio en Malvasia Fina.

 

PORTverdorie, toeval bestaat!

 

Hoe dit zo gekomen is? In de 13de en 14de eeuw werd er al Port geëxporteerd naar Engeland. De Engelsen dronken graag een glas wijn, maar leefden niet op goede voet met de Fransen en werden dus ontzien van hun welverdiende Franse glaasje ‘vin’ na een lange dag ploeteren op het land. Ze moesten op zoek naar alternatieven en vonden dat in de Dourovallei en Porto. Maar er was wel een probleem, steeds als de Britten huiswaarts keerden was de wijn niet meer lekker, over de kop, naar de filistijnen! Zonde. En nu had het thuisfront nog steeds geen borrel.

Daarom werd er een slimme remedie bedacht: om de wijn tijdens de lange zeereis goed te houden, werd er aan het einde van de vinificatie brandewijn toegevoegd. Et voila! Een versterkte Portugese wijn werd geboren.

Op de afbeelding de Dourovallei in volle glorie

 

Vila Nova de Gaia: the place to be!

 

Het is niet de portwijn die je nu drinkt, het productieproces is uiteraard gefinetuned sinds de Engelsen van hun aperitief werden voorzien. Het maken van port begint hetzelfde als het maken van gewone wijn. Tijdens de gisting van het druivenmost worden de suikers uit de druiven omgezet in alcohol. Bij de productie van port wordt dit proces vroegtijdig gestopt, door wijnalcohol toe te voegen aan de most. Zo blijven er nog veel suikers in de wijn achter en is het alcoholpercentage hoger dan gewone wijn. Zo komt port aan de zoete smaak en een alcoholpercentage van tussen de 18 en 20 procent.


Na het stoppen van de gisting wordt de jonge port opgeslagen, om in de lente met rabelo’s, speciale boten, vervoerd te worden over de rivier naar de wijnkelders van Vila Nova de Gaia, een stad tegenover Porto. Hier worden de ports geblend en verwerkt tot verschillende portstijlen in de diverse porthuizen. Even een tip tussendoor? Breng vooral eens een bezoek aan deze prachtige portproducenten, je krijgt een rondleiding en mag proeven van de diverse Ports. (of zeg je Porten?)

 

Er zijn ook andere landen trouwens, die versterkte ‘zoete’ wijn maken, maar deze mogen het niet Port noemen, dat mag dus alleen uit DOC Porto komen. Je mag dan wel weer zeggen dat het een ‘port-style wine’ is.

 

Stijlen van port in het kort

 

Waarschijnlijk is Ruby en Tawny welbekend bij de meeste mensen. Maar er bestaat ook Vintage, Colheita, Witte en sinds kort ook Rosé Port… Best verwarrend hoor, dus let op.

Ruby- De naam komt van de kleur, robijnrood. Het is een jonge Portsoort, twee tot drie jaar gerijpt op het vat, meestal een roestvrijstalen tank of een betonnen bak. Gemaakt van verschillende druivensoorten, van diverse wijngaarden uit meerdere jaargangen.

 

Tawny- Tawny is net als de Ruby een basisport, die minimaal 3,5 tot 7 jaar rijpt op houten vaten. De tawny is vernoemd naar de ‘taankleur’ die ontstaat door oxidatie in het vat. De vatrijping geeft ook een zachte smaak aan de Tawny. Ook gemaakt van verschillende druivensoorten, van diverse wijngaarden uit meerdere jaargangen. De Tawny kan ook oud worden, deze Aged Tawny rijpt dan lang op de vaten. Er staat dan 10, 20, 30 of 40 jaar op het etiket. De leeftijd op de fles is een gemiddelde leeftijd van een blend: de Port bestaat uit een blend van verschillende Ports uit verschillende jaren.

 

Late Bottled Vintage- Een LBV Port is dan weer een blend van ports van één enkel jaar. Ze rijpen tussen 4 en 6 jaar in eikenhouten vaten en worden dan gebotteld. Op deze fles moet dan weer altijd het oogstjaar en het jaar van botteling vermeld worden.

Colheita- Het woord ‘colheita’ betekent oogstjaar, dat is dus voor deze tawny-kleurige Port van belang. Het is Port van één, bij voorkeur goed, oogstjaar. De wijn moet minstens zeven jaar in een houten vat gerijpt hebben. Het oogstjaar én het jaar van botteling moeten op de fles vermeld worden.

 

Garrafeira- De Garrafeira is een blend van Ports van één enkel jaar. Na een korte rijpingsperiode in houten vaten gaat de rijping traag verder in grote glazen vaten in de kelder voor zo’n 20, 30 of 40 jaar (Garrafeira betekent wijnkelder), om daarna pas gebotteld te worden. Deze portstijl wordt wel eens de brug tussen de Tawny en de Vintage genoemd. Wat is dan Vintage hoor ik je denken?

 

Vintage- Deze Port is net als de Late Bottled Vintage een Port die volledig afkomstig is uit één oogstjaar en wordt alleen gemaakt in goede oogstjaren. De Port wordt jong gebotteld, krijgt weinig houtrijping, maar rijpt daarna wél lang op de fles. Een echte bewaarport! Het lekkerst is om het na opening daarom even te decanteren. Maar let op, de Vintage is best gevoelig voor oxidatie, dus na opening dien je eigenlijk de fles ook wel binnen 1 dag op te drinken. Je mag zelf bedenken of dat een voor- of nadeel is.

 

Wit- Eigenlijk spreekt dat wel voor zich. Witte port wordt gemaakt van enkel witte druiven. Ook witte Port wordt gerijpt op het vat. Er zijn varianten van droog tot zeer zoet en van licht tot donker. Een uitzonderlijke en zoete soort is bijvoorbeeld de ‘Lagrima’ (Portugees voor traan). Door het hoge suikergehalte loopt de Port aan de binnenkant van het glas als een traan naar beneden. Of ken je de Portonic? Een cocktail van witte port en tonic, schijfje citroen erin. Lekker!

 

Rosé- Een newby onder de Ports! Pas in 2009 heeft de Portugese ministerraad een wet aangenomen die rosé Port ook erkent als officiële portsoort. Porthuis Croft kwam in 2008 met de Pink Port op de proppen, daarna volgden er meer. Heb jij het al eens geproefd?

 

 

Port bij Pandora’s Bottle

Natuurlijk hebben wij ook een heerlijke selectie aan Port in de winkel! Van Ruby tot Rosé, Wit en Vintage!

 

 

Verder lezen over wijn? Dat kan!

 

 

Wees de eerste om te reageren...

Laat een reactie achter

Wij slaan cookies op om onze website te verbeteren. Is dat akkoord? Ja Nee Meer over cookies »